18. Yüzyıl Kütahya Kahve Fincanları

İzmir'de Smyrna Agorası'nda yapılan arkeolojik kazılarda Osmanlı dönemine ait Kütahya fincanları bulundu (Ref 1).
Tarihi fincan örneklerinde tespit edilen desen zenginliği, renk ve teknik farklılıklar açısından klasik Osmanlı desenlerinde pek rastlanmayan naif, özgür bir üslubun uygulandığı görülmektedir. Bezeme biçimleri bu fincanların 18. yüzyılda Kütahya yöresinde üretilmiş olabileceğini işaret etmektedir.
Fincan örneklerinin analizleri; bu fincanların büyük miktarının yüksek silika içerikli olduğunu (90-95% SiO2) ve kurşun oksit (PbO)-alkali (Na2O+CaO+K2O) içerikli sırlarla sırlandığını göstermektedir. Düşük SiO2 içerikli fincanlar ise PbO içermeyen yüksek SiO2 içerikli sırlarla sırlanmıştır. Yüksek silika içerikli bünyelerin kristal fazı α-kuvars ve az miktarda α-kristobalitten oluşmaktadır. Düşük silika içerikli bünyelerin kristal fazı da α-kuvars olmakla birlikte plajiyoklaz (albit/anortit) ve daha fazla miktarda α-ristobalit kristal fazı oluşumu gözlenmektedir.
Yüksek silika içerikli ve PbO-alkali sır ile sırlanmış fincanlar taş çini kompozisyonu olarak gözükmektedir.
Kaynaklar
1. https://www.hurriyetdailynews.com/ottoman-cups-found-in-smyrna-agora-177305
Prof. Dr. Osman Şan
DPÜ Met. ve Malz. Müh. Böl.